Καλὸς κἀγαθός

Άθληση και Παιδεία

Οι πολυάριθμες εικόνες των νέων που γυμνάζονται στην αρχαία τέχνη απηχούν αυτό το ιδανικό.

speak icon

Πήλινος αττικός ερυθρόμορφος αρύβαλλος με σκηνή παλαίστρας

Το αγγείο είναι έργο του γνωστού αγγειοπλάστη και αγγειογράφου Δούριδος.

Δύο γυμνοί έφηβοι ασκούνται στο αγώνισμα της πάλης εφαρμόζοντας μεσολαβή. Εκατέρωθεν των δύο νέων, γραπτές επιγραφές μάς γνωστοποιούν τα ονόματά τους και επαινούν την ομορφιά τους («ΧΑΙΡΙΠΠΟΣ ΚΑΛΟΣ» / «ΘΩΔΙΣ ΚΑΛΟΣ»).

Αττική ερυθρόμορφη κύλικα με σκηνές άθλησης

Ο χώρος της παλαίστρας δηλώνεται ως στωικό οικοδόμημα με την παρουσία του ιωνικού κίονα. Στους τοίχους, και στις δύο όψεις του αγγείου, είναι αναρτημένα αντικείμενα, δηλωτικά χώρων άθλησης όπως στλεγγίδες, σπόγγος και σανδάλια.

Αττική ερυθρόμορφη κύλικα με σκηνές παλαίστρας

Ο χώρος της παλαίστρας υποδηλώνεται με ιωνικό κίονα, ενώ στους τοίχους είναι αναρτημένα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της άθλησης, όπως και σανδάλια.

Aττικός ερυθρόμορφος κωδωνόσχημος κρατήρας με σκηνές από την παλαίστρα

Στην κύρια όψη του αγγείου δύο γυμνοί νεαροί αθλητές, ο ένας με στλεγγίδα και ο άλλος με αρύβαλλο, τρέχουν προς τον γενειοφόρο προπονητή τους, που στέκει στα δεξιά κρατώντας βακτηρία με καμπύλο φυλλωτό άκρο.

Λαιμός και χείλος αττικού ερυθρόμορφου ελικωτού κρατήρα με σκηνή παλαίστρας

Το λαιμό του αγγείου περιτρέχει πολυπρόσωπη σκηνή αθλητών στην παλαίστρα. Μεταξύ των νεαρών παρεμβάλλονται και οκτώ ώριμοι άνδρες με ιμάτιο και βακτηρία, πιθανόν οι παιδοτρίβες που επέβλεπαν και καθοδηγούσαν τους νέους κατά την εκτέλεση των ασκήσεων.

Αττική ερυθρόμορφη λήκυθος

Οι γυμναστές και παιδοτρίβες ξεχωρίζουν στην εικονογραφία της αρχαίας τέχνης καθώς το ιμάτιο που φορούν έρχεται σε αντίθεση με τη γυμνότητα των ασκούμενων νέων.

Βάση αφιερώματος με παράσταση αθλητών

Τις τρεις πλευρές της βάσης διακοσμεί ανάγλυφη παράσταση με αθλητές. Καλύτερα διατηρημένη είναι αυτή στη μία στενή πλευρά: έξι αθλητές στέκονται σε δυάδες, κάποιοι συνομιλούν και άλλοι καθαρίζουν με στλεγγίδες το σώμα τους, αφαιρώντας τον ιδρώτα, το λάδι και τη σκόνη μετά τον αγώνα.

Πήλινο ειδώλιο γυμνού αποξυόμενου νέου

Ο νέος παριστάνεται όρθιος, μετωπικά. Στηρίζεται στο δεξί πόδι και φέρει το αριστερό χαλαρό προς τα εμπρός. Στο δεξί χέρι κρατά στλεγγίδα, με την οποία αποξύει από τον αριστερό πήχη και βραχίονα τα κατάλοιπα ιδρώτα και σκόνης από αθλητική δραστηριότητα.

Μαρμάρινη, επιτύμβια στήλη με παράσταση νεαρού αθλητή και παιδαγωγού

Μαρμάρινη επιτύμβια στήλη νεαρού αθλητή. Εικονίζεται όρθιος γυμνός νέος που κρατά στλεγγίδα στο δεξί χέρι και ενδεχομένως αρύβαλλο ή σφαίρα στο αριστερό.

Ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη με παράσταση αποξυόμενου

Ο χώρος της παλαίστρας δηλώνεται ως στωικό οικοδόμημα με την παρουσία του ιωνικού κίονα. Στους τοίχους, και στις δύο όψεις του αγγείου, είναι αναρτημένα αντικείμενα, δηλωτικά χώρων άθλησης όπως στλεγγίδες, σπόγγος και σανδάλια.

Αττικός μελανόμορφος αρύβαλλος με σκηνές αθλητών ασκούμενων στην παλαίστρα

Και στις δύο όψεις του αγγείου, εικονίζεται παράσταση με σκηνές νέων και ώριμων γενειοφόρων αθλητών ασκούμενων στην παλαίστρα.

Χάλκινος αρύβαλλος

Χάλκινος, μικύλλος (δηλαδή σε μικρογραφία), αρύβαλλος. Ακέραιος. Κυρτή επιφάνεια έδρασης, σώμα σφαιρικό, λαιμός χαμηλός, κυλινδρικός, στόμιο προεξέχον, ταινιωτό, δίβαθμο.

Στλεγγίδα με εγχάρακτη διακόσμηση

Οι στλεγγίδες εμφανίστηκαν κατά τον 6ο αι. π.X., όταν η θέση του αθλητή στην κοινωνία αποκτά ιδιαίτερη σημασία, και η χρήση τους συνεχίστηκε μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.

Τρεις (3) στλεγγίδες σε δακτύλιο ανάρτησης

Η στλεγγίδα ήταν βασικό εξάρτημα των αθλητών για την απομάκρυνση του ιδρώτα, της σκόνης και του ελαίου από το σώμα τους μετά την προπόνηση ή κατά τη διάρκεια των αγωνισμάτων.