Οι πανελλήνιοι αγώνες ήταν αγώνες στεφανίτες, πρόσφεραν δηλαδή ως έπαθλο στεφάνι από κλαδιά δέντρων ή φυτών. Στην Ολυμπία, το βραβείο ήταν ο κότινος, στεφάνι από την αγριελιά που φύτρωνε πλάι στον ναό του Δία. Αντίστοιχα, στα Πύθια έπλεκαν το στεφάνι της νίκης από κλαδιά δάφνης, στα Ίσθμια πεύκου και στα Νέμεα από κλώνους άγριου σέλινου, φυτά που σχετίζονταν με τον τιμώμενο θεό στο κάθε ιερό και τους μύθους για την ίδρυση των αγώνων. Αντίθετα, οι τοπικοί αγώνες ήταν χρηματίτες, προσέφεραν δηλαδή πλούσια βραβεία ώστε να προσελκύουν πολυάριθμους φημισμένους αθλητές. Στα ομηρικά έπη λέβητες και τρίποδες, μετάλλινα σκεύη μεγάλης αξίας, ήταν η ανταμοιβή για τους νικητές, ενώ στους ιστορικούς χρόνους γνωστό παράδειγμα αποτελούν οι παναθηναϊκοί αμφορείς γεμάτοι με το εξαίρετο λάδι της αττικής γης.

Στους ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας μόνο ο πρώτος σε κάθε αγώνισμα κέρδιζε τον κότινο της νίκης. Με το τέλος του αγώνα ο νικητής, στεφανωμένος με κόκκινη κορδέλα και κρατώντας ένα κλαδί φοίνικα, έκανε το γύρο του σταδίου ανάμεσα στις επευφημίες των θεατών. Η απονομή του κότινου γινόταν πιθανότητα την τελευταία ημέρα των αγώνων μπροστά στον ναό του Δία, για όλους μαζί τους νικητές. Η νίκη θεωρούνταν σημαντικό κατόρθωμα, εύνοια των θεών, δόξα για τον αθλητή αλλά και για την πατρίδα του, κι έτσι η κάθε πόλη θέσπιζε προνόμια και τιμές για όσους διέπρεπαν στους αγώνες. Η φήμη τους διαδίδονταν σε όλο τον ελληνικό κόσμο, ποιητές υμνούσαν τα κατορθώματά τους και γλύπτες φιλοτεχνούσαν αγάλματα με τη μορφή τους, ώστε το όνομά τους να μείνει αθάνατο στους αιώνες.

speak icon

Μικρογραφικός αναθηματικός τριποδικός λέβητας

Ο μικρός τριποδικός λέβητας μιμείται αντίστοιχους μεγάλου μεγέθους λέβητες. Στηρίζεται σε τρία συμπαγή πόδια και έχει δύο κυκλικές όρθιες λαβές που διακοσμούνται στην κορυφή τους από πουλιά.

Αναπαράσταση σφυρήλατου τριποδικού λέβητα, σύμφωνα με τα πρότυπα του 8ου αι. π.Χ.

Αναπαράσταση τριποδικού λέβητα των μέσων του 8ου αι. π.Χ. Φέρει εγχάρακτη διακόσμηση στα πόδια, τα οποία είναι σφυρήλατα, καθώς και γύρω από το χείλος και στις λαβές, που είναι επίσης σφυρήλατες, κυκλικές και επιστέφονται από ιππάρια.

Αττικός αμφορέας με άλογα και τρίποδα

Στον λαιμό του αγγείου απεικονίζεται τριποδικός λέβητας με ζεύγος αλόγων, τα οποία είναι δεμένα στις λαβές του. Κάτω από την κοιλιά των αλόγων εμφανίζονται υδρόβια πτηνά.

Αττική τριφυλλόστομη οινοχόη με επιγραφή

Στον ώμο σώζεται η αρχαιότερη μαρτυρία ελληνικής αλφαβητικής γραφής. Η πρώτη από τις δύο προτάσεις, γραμμένη σε έμμετρο λόγο, διαβάζεται εύκολα: «hoς νῡν ὀρχεστῶν πάντων ἀταλλότατα παῖζει» (όποιος τώρα από όλους τους χορευτές χορέψει με περισσότερη χάρη).

Xάλκινο στεφάνι με φύλλα και τμήμα κλάδου ελιάς

Δεκαοχτώ χάλκινα φύλλα ελιάς και ένα τμήμα κλάδου ελιάς, τα οποία συνθέτουν χάλκινο στεφάνι. Πρόκειται για ένα στεφάνι από πολλά παρόμοια που είχαν αφιερωθεί στο ιερό του Δία.

Αναθηματικό ανάγλυφο

Παριστάνεται όρθιος, γυμνός νέος, με το κεφάλι προς τα αριστερά. Τα μαλλιά του, δεμένα με ταινία, πέφτουν κυματιστά στον αυχένα. Με το δεξί του χέρι τοποθετεί στο κεφάλι του μετάλλινο στεφάνι, το οποίο στερεωνόταν στις οπές που διακρίνονται στα μαλλιά του.

Τμήμα πλάκας με ανάγλυφη παράσταση φτερωτής Νίκης, η «Σανδαλίζουσα»

Ανάγλυφη πλάκα με παράσταση Νίκης, θεότητας που προσωποποιεί την ιδέα της νίκης στους αθλητικούς και πολεμικούς αγώνες.

Ερυθρόμορφη οινοχόη με παράσταση Νίκης σε βωμό

Το αγγείο κοσμείται με παράσταση Νίκης σε βωμό. Η θεά, με ανοιγμένα φτερά, φέρει στεφάνη στα μαλλιά και φοράει μακρύ χιτώνα και ιμάτιο. Σκύβει πάνω από τον αναμμένο βωμό. Με το δεξί χέρι ρίχνει στις φλόγες θυμίαμα από ένα μικρό δοχείο που κρατάει με το αριστερό.

Ερυθρόμορφος κρατήρας με παράσταση βράβευσης αθλητή

Στην κύρια όψη του αγγείου δύο Νίκες, μία με φτερά και μία άπτερος, κινούνται προς νεαρό άνδρα κρατώντας ταινίες. Ο νέος παριστάνεται γυμνός και κρατά ακόντιο.

Αττική ερυθρόμορφη πελίκη με επινίκια παράσταση διθυραμβικού αγώνα

Μια Νίκη προσπαθεί να συγκρατήσει έναν ταύρο. Στα δεξιά, μια άλλη Νίκη ετοιμάζεται να στεφανώσει με μια ταινία το ζώο, το οποίο αργότερα θα θυσιαστεί.

Μελανόμορφος αμφορέας με παράσταση επινίκιου εορτασμού

Ο στεφανωμένος νικητής αθλητής κρατά φυλλοφόρα κλαδιά, ενώ οι ταινίες της νίκης είναι δεμένες στα χέρια του. Πλάι του βρίσκεται ο κήρυκας που αναγγέλλει τη νίκη. Μικρές στιγμές ξεκινούν από το ανοικτό του στόμα αποδίδοντας τα λόγια του.

Λίθινη βάση με πέλμα χάλκινου ανδριάντα αθλητή

Βάση αγάλματος αθλητή, νικητή σε αγώνες. Στην επάνω επιφάνεια σώζεται το δεξί πέλμα του χάλκινου αγάλματος πακτωμένου στην πλίνθο με μολυβδοχόηση. Ίσως ανήκε στον γνωστό αθλητή Κάπρο, παλαιστή και παγκρατιαστή.

Ενεπίγραφη αναθηματική βάση νικητή ιππικών αγώνων

Πρόκειται για ανάθεση χαμένου σήμερα αγάλματος από νικητή-αθλητή και γλύπτη. Σύμφωνα με την επιγραφή ο αναθέτης νίκησε σε ιπποδρομία και σε διαγωνισμό γλυπτικής.

Ενεπίγραφο βάθρο χάλκινου αγάλματος

Το ενεπίγραφο βάθρο χάλκινου αγάλματος, ήταν αρχικά στημένο στο θέατρο της πόλης. Φέρει την επιγραφή «Πολυκλή Λυσάνδρου νικήσαντα [- - -] Ολύμπια, Λύκαια, ο δάμος ανέ [θηκεν]» προς τιμή του Πολυκλή, υιού του Λυσάνδρου, που είχε νικήσει στα Ολύμπια και στα Λύκαια.

Αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση αθλητή

Ο αθλητής φοράει μακρύ ιμάτιο που αφήνει ακάλυπτο το πάνω μέρος του σώματος και συγκρατείται εν είδει κόμπου στον αριστερό αγκώνα. Με τα δυο του χέρια κρατά στεφάνι ελιάς, σύμβολο της νίκης του σε αθλητικούς αγώνες.

Ενεπίγραφος κυλινδρικός βωμίσκος

Ο Καρπίων προσφέρει αυτό το ανάθημα στην Νίκη, πιθανώς ως ευχαριστήριο για την νίκη του σε κάποιον αγώνα και μετά την εκπλήρωση κάποιου τάματος, όπως δείχνει η λέξη «εὐχήν».

Επιτύμβιο ανάγλυφο εφήβου

Μαρμάρινο επιτύμβιο ανάγλυφο με παράσταση εφήβου που φέρει ιμάτιο και έπαθλα νίκης σε αθλητικούς αγώνες. Δεξιά εικονίζεται αμφορέας και αριστερά κλαδί φοίνικα, πάνω στο οποίο υπάρχει στεφάνι, όλα δηλωτικά σύμβολα νίκης.