Απαρχές

Οι απαρχές των αθλητικών αγώνων απηχούν τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης των ανθρώπων, την αγωνιώδη προσπάθεια για την εξασφάλιση της τροφής, την προστασία από τους κινδύνους της φύσης, την αναμέτρηση με άγρια ζώα κι επικίνδυνους αντιπάλους.

Στη μακραίωνη προϊστορία τους, οι αγώνες συνδέθηκαν με τελετουργίες για την εξασφάλιση της εύνοιας των θεών και της γονιμότητας της γης –η συνήθεια της στέψης των νικητών με δροσερούς βλαστούς ανάγεται σε αυτές τις γιορτές. Συνδέθηκαν συχνά επίσης με την απόδοση τιμών σε κάποιον ηρωικό νεκρό, με τα λεγόμενα άθλα επιτάφια, δηλώνοντας έτσι συμβολικά την υπέρβαση του θανάτου, την αναγέννηση, και τον θρίαμβο της ζωής.

Πήραν τη μορφή γυμναστικών επιδείξεων για την τέρψη του κοινού, κυρίως των ανώτερων τάξεων, με θεάματα όπως ακροβασίες, πάλη, πυγμή, παιχνίδια σφαίρας, κι αργότερα εντυπωσιακές αναμετρήσεις με άλογα και άρματα. Έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της παιδείας, ώστε οι νέοι να γίνουν ρωμαλέοι και τολμηροί προστάτες της κοινότητας. Στοιχεία από αυτές τις παραδόσεις συγχωνεύονται και μετασχηματίζονται στους σκοτεινούς αιώνες.

Στα αρχαϊκά χρόνια, το αγωνιστικό ιδεώδες εμφανίζεται ισχυρότερο από ποτέ, όχι πια ως απλές αθλοπαιδιές, αλλά ως ιερές διοργανώσεις όπου επικρατεί η άμιλλα, καθώς και η επιθυμία για την κατάκτηση της νίκης, αφού η υπεροχή αποτελεί ένδειξη της εύνοιας των θεών και δόξα της πόλης. Κι ακόμα, οι αγώνες, ειδικά οι πανελλήνιοι, συνθέτουν έναν πολύτιμο, λαμπρό κρίκο στους δεσμούς μεταξύ των Ελλήνων.

Η τοιχογραφία των Μικρών Πυγμάχων από τη Θήρα

Η διάσημη τοιχογραφία των Μικρών Πυγμάχων κοσμούσε άλλοτε το δωμάτιο Β1 του Κτηρίου Β, ενός κεντρικού κτηριακού συγκροτήματος στον ολοζώντανο προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου. Η τοιχογραφία παρουσιάζει την πυγμαχία δυο αγοριών, που δεν θα ήταν μεγαλύτερα από 12 χρονών.

Περισσότερα

Η τοιχογραφία των Μικρών Πυγμάχων από τη Θήρα

Η τοιχογραφία των ταυροκαθαψίων

Μία από τις έξι, τουλάχιστον, συνεχόμενες μετόπες, που κοσμούσαν περιμετρικά τους τοίχους ενός δωματίου, με το ίδιο θέμα των ταυροπαιδιών, δηλαδή των ακροβατικών αλμάτων πάνω από το σώμα επιτιθέμενων ταύρων.

Περισσότερα

Το «δαχτυλίδι του δρομέα»

Στην παράσταση δεσπόζει κεντρική μορφή που βρίσκεται σε έντονο διασκελισμό. Αποδίδεται με έντονη μυολογία ποδιών, αντιθετική κάμψη των χεριών και ροπή του κορμού και της κεφαλής προς τα πίσω, με αιώρηση των βοστρύχων –στοιχεία που αποτυπώνουν στιγμιαία την ταχύτητα που έχει αναπτύξει ο, ευλόγως αποκαλούμενος, «δρομέας».

Περισσότερα

Το «Ρυτό των Αγωνισμάτων»

Κωνικό, σπονδικό σκεύος με ανάγλυφες παραστάσεις σε τέσσερις ζώνες.
Απεικονίζονται ζεύγη πυγμάχων, σε δύο διακριτά είδη πυγμαχίας, κρίνοντας από τα διαφορετικά κράνη (με ή χωρίς λοφίο και παραγναθίδες). Οι αθλητές φορούν επίσης γάντια και ειδικά υποδήματα.
Απεικονίζονται ακόμα ζεύγη παλαιστών αλλά και άλτες ταύρων –στην τελευταία περίπτωση μάλιστα διακρίνεται το ατυχές άλμα ενός αθλητή κατά την υπερπήδηση του ζώου.

Περισσότερα

Όστρακο αττικού μελανόμορφου λέβητα με παράσταση των επιτάφιων άθλων προς τιμήν του Πατρόκλου

Στο όστρακο (τμήμα αγγείου) απεικονίζεται η αρματοδρομία των επιτάφιων άθλων (αγώνων) που οργάνωσε ο Αχιλλέας προς τιμήν του νεκρού Πατρόκλου.
Το άρμα απεικονίζεται σε ιπτάμενο καλπασμό μπροστά από ένα βαθμιδωτό οικοδόμημα που παραπέμπει σε μια πρώιμη μορφή αρχαίου σταδίου. Στις κερκίδες κάθονται οι Αχαιοί θεατές που χειρονομούν ζωηρά κατά τον τερματισμό.

Περισσότερα

Όστρακο αττικού μελανόμορφου λέβητα με παράσταση των επιτάφιων άθλων προς τιμήν του Πατρόκλου

Δύο όστρακα αττικού μελανόμορφου λέβητα με παράσταση των επιτάφιων άθλων του Πελία

Στη μια όψη, απεικονίζεται η πάλη του Πηλέα, βασιλιά της ομηρικής Φθίας και πατέρα του Αχιλλέα, με την Αταλάντη. Ο γυμνός ήρωας την κρατεί σφιχτά από το χέρι και έχει εφαρμόσει λαβή γύρω από τους ώμους της. Η Αταλάντη, διάσημη για τις πολεμικές και αθλητικές της δεξιότητες, υπήρξε η μόνη γυναίκα ανάμεσα σε πολλούς άνδρες στους επιτάφιους αγώνες που διοργάνωσε ο Άκαστος για να τιμήσει τον νεκρό πατέρα του, Πελία, τον βασιλιά της Ιωλκού.

Περισσότερα

Χάλκινη υδρία – έπαθλο

Χάλκινη ενεπίγραφη υδρία (κάλπις), αττικού εργαστηρίου. Ανήκει στον απλό τύπο των χάλκινων υδριών χωρίς διακόσμηση. Στην οριζόντια στεφάνη του χείλους φέρει στικτή επιγραφή σε ιωνικό αλφάβητο ενώ στην κάτω επιφάνεια του ποδιού υπάρχει χαραγμένο ένα πιθανό συμπίλημα «∆Ε» (=δημόσιον)

Περισσότερα