Πυγμαχία

Το αγώνισμα της πυγμής, από τα πιο δημοφιλή και αρχαία, αναπτύχθηκε από τη χρήση του φυσικού όπλου του ανθρώπου, της πυγμής του (γροθιάς), στην καθημερινότητα αλλά και στον πόλεμο.

Στις πρώιμες αναφορές, παρουσιάζεται σαν αγώνισμα που απαιτεί δεξιοσύνη και αντοχή, ενώ σε μεταγενέστερες εποχές συνδέθηκε περισσότερο με την ωμή βία.

Ως αγώνισμα ανδρών εμφανίστηκε στην 23η Ολυμπιάδα το 688 π.Χ., ενώ στους παίδες καθιερώθηκε από την 41η Ολυμπιάδα, το 616 π.Χ.

Τα ζεύγη των πυγμάχων (πυκτών) ορίζονταν με κλήρο.

Στόχος των χτυπημάτων ήταν το κεφάλι και το πρόσωπο του αντιπάλου. Οι λαβές, τα λακτίσματα και τα επικίνδυνα χτυπήματα απαγορεύονταν.

Νικητής ανακηρυσσόταν ο πύκτης που θα έθετε τον αντίπαλό του εκτός αγώνα ή θα τον εξανάγκαζε να αναγνωρίσει την ήττα του απαγορεύοντας, υψώνοντας δηλαδή το ένα ή τα δύο δάχτυλά του. Ωστόσο, αναφέρονται παραμορφώσεις και θάνατοι αθλητών. Σε παρόμοιες περιπτώσεις νικητής ανακηρύσσονταν ο νεκρός αθλητής.

Οι πυγμάχοι ή πύκτες, τύλιγαν τα χέρια τους με δερμάτινους ιμάντες που περιέβαλλαν την πρώτη φάλαγγα των δακτύλων, τον καρπό και μέρος των βραχιόνων, αφήνοντας ελεύθερα τα δάχτυλα. Με το πέρασμα του χρόνου οι ιμάντες άλλαζαν μορφή, ώστε να καταφέρνουν πιο οδυνηρά χτυπήματα, καταλήγοντας στα ρωμαϊκά χρόνια σε μεταλλικά γάντια.

Έτσι, το αγώνισμα μεταβλήθηκε από επιθετικό σε αμυντικό και ο νικητής μπορούσε να επιβληθεί με την άμυνα.

speak icon

Βοιωτικός υστερογεωμετρικός κρατήρας με σκηνή πυγμαχίας

Στις δύο πλευρές του αγγείου απεικονίζεται σκηνή πυγμαχίας. Στο κέντρο της παράστασης δύο άνδρες πυγμαχούν, φορώντας πυκτικό ιμάντα στο ένα χέρι, ενώ χειρονομούν με το άλλο.

speak icon

Αττικός ερυθρόμορφος αμφορίσκος παναθηναϊκού τύπου, με παράσταση Αθηνάς Προμάχου και πυγμαχίας

Στην μια όψη του αγγείου, η Αθηνά Πρόμαχος, κραδαίνοντας το δόρυ και κρατώντας ασπίδα με επίσημα (σύμβολο που στόλιζε την επιφάνεια του όπλου) τον Πήγασο, βαδίζει προς έναν βωμό.

speak icon

Μικρή προτομή πυγμάχου

H μορφή του νεαρού πυγμάχου αναδύεται από φυλλόσχημο κάλυκα. Πιθανώς προέρχεται από την περίτεχνη διακόσμηση ρωμαϊκού θριαμβικού άρματος. Ο κορμός του είναι αθλητικός και το κεφάλι του στεφανώνεται με δάφνινο στεφάνι νίκης.

speak icon

Ο «αναπαυόμενος πυγμάχος»

Ο «πυγμάχος των Θερμών» ή «αναπαυόμενος πυγμάχος» είναι ορειχάλκινο άγαλμα της ελληνιστικής περιόδου, το οποίο ανακαλύφθηκε στην πλαγιά του Κυρινάλιου λόφου της Ρώμης το 1885. Βρισκόταν πιθανόν αρχικά στα λουτρά του Κωνσταντίνου.

speak icon